Koronavirüs hastalığı (COVID-19)  1 Aralık 2019’da Çin’in Hubei bölgesinin başkenti Wuhan’da ortaya çıktı. Ocak 2020 itibariyle de kişiden kişiye bulaşmaya başlayarak yayılma gösterdi. Mart ayı itibariyle Türkiye’de de görülen hastalık bütün dünyayı etkisi altına aldı.

Tedavisinin henüz olmaması ve ölümcül olması sebebiyle Hubei bölgesindeki  57 milyon kişinin yaşadığı 16 şehir karantinayla kapatıldı. Bunun yanında tren, otobüs, uçak seferleri durduruldu. Çin’deki bütün etkinlikler iptal edildi.

Virüs ve Lojistik Sektörü

Hastalığın dünya ekonomisinin kalbi olarak görülen Çin’de ortaya çıkması hem ülke ekonomisini hem de dünya piyasalarını derinden sarstı. Bir bakıma bütün sektörler risk altına girdi. Ancak durumdan en çok lojistik sektörü nasibini aldı.

Lojistik sektöründe uluslararası taşımacılık ülkenin coğrafi yapısının uygunluğuna göre genelde deniz yolu kullanılarak yapılır. Başta Çin ve İtalya olmak üzere deniz yollarının kapatılması, virüsün lojistik sektörüne ilk etkisi oldu. Virüsten önce Çin uluslararası ticaretinin %90’ını deniz yolu oluşturuyordu. Demir yolu taşımacılığı ise genellikle maden ve ham madde gibi ağır sanayi ürünlerinde kullanılıyordu. Bu yüzden ürünlerin lojistik operasyonları kara yolu ve deniz yolu vasıtasıyla gerçekleştiriliyordu.

Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği, koronavirüs salgını nedeniyle küresel hava taşımacılığı talebinin on yılı aşkın yıldan bu yana ilk kez düştüğünü belirtti. Bununla birlikte iş akışlarına alternatif yöntemler aranmaya başlandı. Ancak Çin’den gelen ithalat tamamen durdu. Çin menşeili online alışveriş platformları, Corona virüsü sebebiyle Türkiye’ye kargo aracı göndermemeye başladı. Söz konusu virüs öncesi Çin’den Türkiye’ye günlük 100 bin adet küçük kargo gelirken bu sayı bugünlerde 10 binlerin altına geriledi. Yani %90’a varan azalma yaşandı.Lojistik sektörü, küresel ekonomiyle birlikte gelişti. 2018-2019’da iyi bir büyüme gösterirken 2020’de virüsün de etkisiyle küçülmeye başladı. Virüs için sınırlarda güvenlik önlemleri alınsa da asıl önlemin limanlarda alınması gerekli. Her gün dünyanın çeşitli bölgelerinden gelen gemiler ve personeli virüsün potansiyel taşıyıcısı olabilir.

Ülke Bazında Alınan Bazı Önlemler

Kırgızistan, Çin’den et ithalatını durdurdu. Çeşitli ülkelerin hava yolu şirketleri Çin’e uçuşlarını iptal etti. Küresel kahve zinciri Starbucks ve İsveç mobilya markası Ikea, Çin’deki şubelerinin çoğunu kapattı. Apple’in, Çin’de bulunan birçok tedarikçi fabrikası üretimlerini durdurmak zorunda kaldı. Tesla da Şangay’daki fabrikasını geçici olarak kapattı.

Bir yapbozun parçası gibi olan Çin ekonomisinde birçok markanın ve fabrikanın kapanması, dünyanın geri kalanının hammadde ihtiyacının karşılanmayacağı anlamına geliyor. Dolayısıyla küresel tedarik zincirinin bir parçası olan lojistik sektörünün de rolünün küçüleceğinden şüphe duyulmuyor.